Υπενθυμίζουμε αρχικά τις 2 ενότητες των 14 Περιφερειακών Αεροδρομίων.

Α :  Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Κέρκυρας, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου, Ακτίου, Χανίων

Β :  Μυτιλήνης, Σκιάθου, Σάμου, Μυκόνου, Σαντορίνης, Κω, Ρόδου

Τον τελευταίο μήνα, κι ενώ οι διαδικασίες μεταβίβασης των 14 Περιφερειακών Αεροδρομίων στην κοινοπραξία της Γερμανικής εταιρείας Fraport (65%) και της Slentel Ltd του ομίλου Κοπελούζου (35%) είχαν λιμνάσει, εμφανίζεται μια κινητικότητα γύρω από το θέμα της τραπεζικής χρηματοδότησης της Fraport , η οποία οφείλει να καταβάλει για να προχωρήσει η μεταβίβαση το τίμημα 1,234 δις € και να πραγματοποιήσει επενδύσεις ύψους 300-400 εκ. € τα επόμενα χρόνια. Η σύμβαση παραχώρησης για 42 χρόνια  (μπορεί να παραταθεί έως και 50) έχει υπογραφεί στις 15/12/2015, τίποτε όμως δεν έχει τελειώσει. Πρόκειται για μια υπόθεση καθαρής υφαρπαγής δημόσιας περιουσίας, σε κάθε περίπτωση ζημιογόνας για το ελληνικό δημόσιο, που θα εισέπραττε πολλαπλάσια έσοδα από τα αεροδρόμια και η οποία αφορά όχι μόνο τις υποδομές αλλά και όλες τις συνοδές χρήσεις από τις οποίες η Fraport θα επωφεληθεί και θα κερδοσκοπήσει.

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας   (ΟΣΥΠΑ) κ. Αλεβιζόπουλος «ο κ. Σοϊμπλε επιχειρεί να … επενδύσει πάνω στη δημόσια περιουσία της Ελλάδας χωρίς λεφτά… Η υπόθεση της ημικρατικής Fraport έτσι όπως επιβλήθηκε από τους δανειστές στην προηγούμενη και την παρούσα κυβέρνηση αποτελεί ένα ξεκάθαρο εκβιασμό της Γερμανίας και του Σόϊμπλε εις βάρος της χώρας μας. Στόχος τους είναι τα έσοδα από τον ελληνικό τουρισμό και μάλιστα χωρίς να επενδύσουν το παραμικρό… Ανακαλύψαμε πως ακόμα και στην ίδια τη σύμβαση προβλέπονται διάφορα «κόλπα» και παιχνίδια με τον ΦΠΑ που καθιστούν αμφίβολή ακόμα και την εξ ολοκλήρου καταβολή του εφάπαξ τιμήματος του 1,23 δις €. Για όλα αυτά προσφεύγουμε στη δικαιοσύνη, υποβάλλοντας μήνυση κατά παντός υπευθύνου».   

Πράγματι, ο τουριστικός τομέας, λόγω και της γενικευμένης αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή, εμφανίζει σοβαρή ποσοτική αύξηση. Θα μπορούσε να επωφεληθεί από τη συγκυρία για να αναπτυχθεί ουσιαστικά και μακροπρόθεσμα στη βάση ενός σχεδίου με ποιοτικά χαρακτηριστικά, προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, στήριξη των μικρών/μεσαίων μονάδων  και του αγροτουρισμού , διάχυση του οφέλους στις τοπικές κοινωνίες και ευρύτερα.

Κατά συρροήν παραβιάσεις της νομιμότητας

Ας κάνουμε όμως μια μικρή αναδρομή στις κατά συρροήν παραβιάσεις της νομιμότητας ακόμα και της ίδιας της έννοιας της ιδιωτικοποίησης. Οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν στρατηγική του αρπακτικού νεοφιλελευθερισμού, ιδιαίτερα απέναντι στις κυριαρχούμενες χώρες,  με στόχο την υφαρπαγή μεγάλης αξίας στρατηγικών υποδομών που οδηγούν όχι μόνο σε τεράστια οικονομική απώλεια για το κράτος, αλλά επίσης  – και σημαντικότερο –  σε απώλεια της κυριαρχίας του αφού ο εθνικός σχεδιασμός, που είναι απαραίτητος για την παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση, συνδέεται ευθέως με τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα στις βασικές υποδομές. Είναι χαρακτηριστική η συνταγματική προστασία τους από το παρόν σύνταγμα της χώρας.  Γι’ αυτούς τους ζωτικούς λόγους απορρίπτουμε τις ιδιωτικοποιήσεις και πρώτα απ’ όλα αυτές που αφορούν σε βασικά περιουσιακά στοιχεία του κράτους. Εδώ, όμως, τα αεροδρόμια παραχωρούνται σε ημικρατική Γερμανική εταιρεία, καθώς μεγαλομέτοχος της Fraport είναι το γερμανικό κρατίδιο της Έσσης. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΟΣΥΠΑ το70% των μετοχών της Fraport ανήκει σε οργανισμού δημόσιου χαρακτήρα της Έσσης. 

Επίσης, σύμφωνα και με την ερώτηση που κατέθεσε τον Φεβρουάριο 2016 στην Κομισιόν ο Έλληνας Ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας Νίκος Χουντής, στη διαδικασία παραχώρησης διαπιστώνεται προφανής σύγκρουση συμφερόντων σύμφωνα με την οδηγία 2014/24ΕΕ, που θέτει προβλήματα νομιμότητας της όλης διαδικασίας σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία. Κατονομάζει ως «προφανή σύγκρουση συμφερόντων» το γεγονός ότι ο επίσημος σύμβουλος πώλησης του ΤΑΙΠΕΔ για τα 14 Περιφερειακά Αεροδρόμια ήταν η Lufthansa Consulting Gmbh, θυγατρική της Lufthansa η οποία είναι μέτοχος της αγοράστριας Fraport.

Χαριστική λοιπόν υφαρπαγή των 14 αεροδρομίων σε μια εταιρεία, η οποία επιπλέον δεν διαθέτει τα αναγκαία κεφάλαια για να καταβάλει το πενιχρό τίμημα και να προχωρήσει σε σχετικές επενδύσεις. Το αναφερόμενο τίμημα  1,234 δις είναι εικονικό καθώς  το Ελληνικό δημόσιο θα κληθεί να επιστρέψει 520 εκ € επενδύσεων που έγιναν με κοινοτικά χρήματα στα αεροδρόμια Θεσσαλονίκης (400 εκ) και Χανίων (120 εκ).  Σε κάθε περίπτωση το 1,234 δις € ισοδυναμεί με τα καθαρά τριετή έσοδα του κράτους από τα αεροδρόμια.

Μείζον θέμα παραβίασης της νομιμότητας αφορά στο ότι το μετοχικό κεφάλαιο που διέθετε η Fraport κατά την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης ήταν 30 εκ € ενώ η προκήρυξη ανέφερε ρητά 180 εκ €.

Σοβαρά προβλήματα αναμένεται να προκύψουν και με τις εγκρίσεις των περιβαλλοντικών όρων για κάθε αεροδρόμιο χωριστά.

Χρεωκοπημένες οι εταιρείες της Κοινοπραξίας Fraport – Slentel Ltd

Ας δούμε συγκεκριμένα ποια είναι αυτή η κοινοπραξία Fraport – Slentel Ltd, ομίλου Κοπελούζου, που επιδιώκει να πάρει τα Ελληνικά αεροδρόμια. Η Fraport είναι μια χρεοκοπημένη εταιρεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ηλεκτρονική εφημερίδα The Press Project «η Fraport εμφανίζεται με περιορισμένη ρευστότητα και αμφίβολη δυνατότητα δανεισμού. Από την άλλη η Slentel Ltd μοιάζει με εταιρεία – φάντασμα…Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία της εταιρείας μέχρι 30/9/2016, η ρευστότητα της Fraport ανέρχεται στο 1 δις €. Το χρέος της εταιρείας όμως αγγίζει τα 3,6 δις € και μάλιστα ένα σημαντικό μέρος των υποχρεώσεων πληρωμών της εταιρείας αφορούν την περίοδο 2017 – 2021, διάστημα στο οποίο η Fraport, σύμφωνα με τη σύμβαση που έχει υπογράψει, οφείλει να πραγματοποιήσει τις επενδύσεις στα αεροδρόμια….  Σύμφωνα, επίσης, με τα ίδια στοιχεία, η Fraport σημείωνε σταθερά αρνητικές ταμειακές ροές την περίοδο 2007-2012. Παρά την κερδοφορία της τα τελευταία χρόνια, τα χρέη της συνεχίζουν ν’ αυξάνονται. Το 2010, για παράδειγμα, το χρέος της βρισκόταν στα 2 δις €, το 2014 είχε ανέβει στα 3 δις € ενώ σήμερα φτάνει στα 3,6 δις €. Σημαντικό πρόβλημα για την εταιρεία μοιάζει να είναι ειδικά οι πληρωμές που οφείλει το 2019. Πρόκειται για χρηματοοικονομική υποχρέωση πληρωμής ποσού 1,13 δις € στην τράπεζα WI Bank».

Η Fraport βρίσκεται σε αναζήτηση χρηματοδότησης. Σύμφωνα με ορισμένα δημοσιεύματα έχει διασφαλίσει την ένταξη των αεροδρομίων στο «πακέτο Γιούνκερ» με χρηματοδότηση 300 εκ. € από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Δηλαδή θα «επενδύσει» με χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων και όχι με ίδια κεφάλαια. Επίσης, προχώρησε μέσα στο 2016 στην πώληση ποσοστού 10,5€ του αεροδρομίου Pulkovo στην Αγία Πετρούπολη, μειώνοντας τη συμμετοχή της από 35,5% σε 25%. Πρόσφατα, μετά από πολλές παλινωδίες, ανακοίνωσε τη δανειοδότησή της από 4 ξένες χρηματοδότριες τράπεζες και 1 ελληνική – την Alpha Bank που έχει ανακεφαλαιοποιηθεί με τα χρήματα των ελλήνων φορολογουμένων. Είναι εξαιρετικά αβέβαιο εάν οι 4 ξένες τράπεζες θα καλυφθούν μέχρι τέλους από τις εγγυήσεις μιας χρεοκοπημένης εταιρείας γι’ αυτό και φέρεται ότι αναζητείται εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.

Όσον αφορά την Slentel Ltd του ομίλου Κοπελούζου «είναι εντυπωσιακά τα οικονομικά μεγέθη της εταιρείας που παρουσιάζει η έκθεση του ανεξάρτητου ελεγκτή. Σύμφωνα με το πόρισμα, η Slentel Ltd είναι μια εταιρεία με μετοχικό κεφάλαιο μόλις 5.000€, η οποία το 2013 παρουσίασε μηδενικά έσοδα και ζημία 13.485€, με αποτέλεσμα το σύνολο ιδίων κεφαλαίων να διαμορφώνεται σε αρνητικό ποσό 7.755€. Το ΔΣ της εταιρείας αποτελείται από ένα μόνο άτομο, την κα Γιαννούλα Γεωργίου».   

Ζημίες από την υφαρπαγή των 14 Περιφερειακών Αεροδρομίων

Δυνατότητες ανάπτυξης με διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα

Η μέγιστη κοινωνική και παραγωγική ζημία αφορά κατ’ αρχήν την παρακμή ή/και κατάργηση των μικρών αεροδρομίων της χώρας. Τα έσοδα του κράτους προκύπτουν κατά κύριο λόγο από τα 14 Περιφερειακά Αεροδρόμια γιατί πολλά από τα 39 συνολικά αεροδρόμια επιδοτούνται για τη λειτουργία τους ή δεν αποφέρουν έσοδα (όπως Καρπάθου, Ικαρίας, Νάξου, Σύρου, Αστυπάλαιας, Κυθήρων, Κάσου, Καστελόριζου, Λέρου κ.λπ.).

Υπενθυμίζουμε  ορισμένα οικονομικά στοιχεία και δυνατότητες επενδύσεων από το κράτος στα αεροδρόμια.

Με τη σημερινή κίνηση – πάνω από 17 εκ. επιβάτες – το κράτος εισπράττει περίπου 200 εκ. € μόνο από το τέλος επιβάτη. Με την παραχώρηση θα εισπράττει μόλις 22,9 εκ. €. Το κράτος θα εισέπραττε στα επόμενα 40 χρόνια 8 δις, η Fraport- Κοπελούζος θα εισπράξει πάνω από 22 δις, από τα οποία θα καταβάλει ελάχιστα σε σχέση με το αναφερόμενο τίμημα 1,234 δις  στο κράτος. Ήδη έχουμε αναφέρει τα 300 εκ. του πακέτου Γιούνκερ, την επιστροφή από το Ελληνικό κράτος των 520 εκ. κοινοτικών κονδυλίων, ενώ φέρεται ότι η κοινοπραξία θα χρηματοδοτηθεί και από το ΕΣΠΑ. Συμπέρασμα : μηδέν εις το πηλίκον. Τα αεροδρόμια χαρίζονται.

Σημειωτέον ότι τα έσοδα του κράτους θα μπορούσαν να ανέλθουν – με σημαντικές υπαρκτές δυνατότητες αύξησης της αποδοτικότητας/ κερδοφορίας  – σε 16 δις €. Παράλληλα, το κράτος όχι μόνο θα υπερκάλυπτε την επένδυση του ιδιώτη, φτάνοντας τα 6 δις, αλλά θα μπορούσε να απορροφήσει πολλαπλάσια ποσά από ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το ΕΣΠΑ. Όπως ήδη αναφέρθηκε, για το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης η Ελλάδα έχει λάβει 400 εκατ. € και 120 εκατ. € για το αεροδρόμιο Χανίων.

Η κοινοπραξία Fraport – Κοπελούζος θα αυξήσει επιπλέον των 22 δις € τα έσοδά της από τις παρακάτω δραστηριότητες. 

•    Αύξηση των εσόδων από μισθώματα ενοικίασης χώρων των δημόσιων αερολιμένων και χώρων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας

•    Αύξηση εσόδων από διαφημιστικές δραστηριότητες ή εκθέσεις

•    Αύξηση εσόδων από επιβολή τέλους ασφαλείας

•    Αύξηση εσόδων από επιβολή τέλους θέσεων εργασίας συνδεδεμένων με το σύστημα CUTE ελέγχου εισιτηρίων

•    Αύξηση εσόδων από ενοικίαση χώρων στάθμευσης και χώρων όπως αίθουσες σεμιναρίων, συσκέψεων καθώς και αίθουσες επισήμων

•    Αύξηση εσόδων από υπηρεσίες διάθεσης οχήματος FOLLOW ME και πυροσβεστικών οχημάτων, καθώς και από χρέωση παροχής καροτσιδίων μεταφοράς αποσκευών. 

•    Αύξηση εσόδων από χρέωση παροχής ηλεκτρικού ρεύματος 24V και κλιματισμού σε θέσεις στάθμευσης αεροσκαφών

Όλα τα παραπάνω δεν χρεώνονται στα δημόσια αεροδρόμια χρεώνονται όμως στα ιδιωτικά. Προφανώς, μια μελέτη καλύτερης αξιοποίησης θα  έδινε τη δυνατότητα εκμετάλλευσης ορισμένων υπηρεσιών, εδώ όμως πρόκειται για έναν ιδιώτη που επιβάλλει χαράτσια εκατομμυρίων και εκμεταλλεύεται λειτουργίες των αεροδρομίων για ίδιο συμφέρον.

Να επισημάνουμε ότι το τέλος χρήσης στους ελληνικούς αερολιμένες είναι πολύ χαμηλό – 53,1 € ανά μεγάλο αεροσκάφος, πλην του «Ελευθέριος Βενιζέλος», το οποίο δόθηκε σε ιδιωτική εταιρεία, με αποτέλεσμα να καταστεί ένα από τα ακριβότερα αεροδρόμια της Ευρώπης και το τέλος χρήσης να ανέρχεται σε 955,66 €. Προφανώς, το τέλος χρήσης μπορεί στα 14 Περιφερειακά Αεροδρόμια να ανέλθει ώστε να προσεγγίσει το χαμηλότερο άλλων πόλεων και χωρών, παραμένοντας πάντα ανταγωνιστικό. Σε κάθε περίπτωση όμως οι οποιεσδήποτε αλλαγές στο τίμημα κάθε υπηρεσίας πρέπει να υπόκεινται σε ένα συνολικό σχέδιο αποδοτικής λειτουργίας έναντι της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας και των εθνικών παραγωγικών προτεραιοτήτων.