ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 27/09/2008  – Πεζοδρόμηση Αθηνάς

Της ΕΛΕΝΗΣ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ* Καθηγήτριας της Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ, δημοτικής συμβούλου Αθήνας με την παράταξη «Ανοιχτή Πόλη»

Από θέση αρχής, είμαστε υπέρ της απόδοσης του αστικού χώρου που καταλαμβάνεται από τα Ι.Χ. αυτοκίνητα στην πεζή μετακίνηση και βέβαια στο ποδήλατο και στα δημόσια μέσα μεταφοράς. Ιδιαίτερα, τέτοιες παρεμβάσεις έχουν αξία όταν σχεδιάζονται σε επίπεδο γειτονιάς, για να εξυπηρετήσουν περιοχές και να συνδέσουν χρήσεις κατοικίας, εκπαίδευσης, κοινωνικών εξυπηρετήσεων (π.χ. ΚΕΠ, Λέσχες Φιλίας) και ελεύθερους χώρους πρασίνου. Στη δική μας λοιπόν θεώρηση, μιλάμε για δίκτυα πεζοδρόμων και διαδρόμους ήπιας κινητικότητας με έμφαση στις γειτονιές της πόλης και τις υποβαθμισμένες συνοικίες.

Η οδός Αθηνάς είναι από τους κεντρικούς άξονες του πρώτου σχεδίου της Αθήνας, φορτισμένος ιστορικά και πολιτισμικά. Δρόμος που έχει φιλοξενήσει και φιλοξενεί έως σήμερα χρήσεις βιοτεχνίας, λιανικού και χονδρικού εμπορίου με λαϊκό χαρακτήρα, τόπους συνάντησης εσωτερικών -παλιότερα- και ξένων μεταναστών, φυσικά τη Βαρβάκειο και το Δημαρχείο…

Επιπλέον, μετά την εφαρμογή της μονοδρόμησης σε τμήμα της οδού, η κίνηση σε αυτή έχει μειωθεί σημαντικά και η σημερινή θετική εικόνα δεν συγκρίνεται με εκείνη άλλων κεντρικών αρτηριών της πόλης.

Η εμπειρία από τις μέχρι σήμερα πεζοδρομήσεις κεντρικών οδών στο κέντρο μάς δείχνει ότι:

Οι «αναπλάσεις» που εξαγγέλλονται έχουν αποτέλεσμα να «τοποθετηθούν» όσοι επενδυτές έχουν έγκαιρη πληροφόρηση με εξαγορά ακινήτων. Συνήθως οι «αναπλάσεις» εξαντλούνται στην πλακόστρωση του οδοστρώματος και την τοποθέτηση φωτιστικών και δεν συνοδεύονται από κανένα ενεργητικό μέτρο προστασίας των υπαρχουσών χρήσεων γης.

Κατά συνέπεια, η εφαρμογή των πεζοδρομήσεων προκαλεί αποκλειστικά τον «εξευγενισμό» του αστικού χώρου με την de facto εκδίωξη, μέσω των «αόρατων μηχανισμών της αγοράς» όσων χρήσεων δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στην ανεξέλεγκτη άνοδο των αξιών γης.

Δυστυχώς, στις πολεοδομικές επεμβάσεις αυτής της κλίμακας δεν αρκεί η εκδήλωση καλών προθέσεων -αναφερόμαστε στη σωστή δήλωση του αντιδημάρχου κ. Ακριτίδη, ότι «κοινή πρόθεση όλων είναι να διατηρηθεί η φυσιογνωμία της οδού και ο ιστορικός χαρακτήρας της πόλης».

Χρειάζονται συγκεκριμένα, χειροπιαστά μέτρα, που θα παρεμβαίνουν στο πεδίο της διαμόρφωσης των (υπερ)αξιών γης. Τέτοια μέτρα είναι δύσκολο να υπάρξουν σήμερα σε καθεστώς νεοφιλελευθερισμού -πόσω μάλλον που απουσιάζουν από την Ελλάδα παρόμοιες εμπειρίες δημόσιας παρεμβατικής πολεοδομίας που θα επιδιώκει οι υπεραξίες που προκύπτουν από τη βελτίωση του οικιστικού περιβάλλοντος και του αστικού εξοπλισμού να κατανέμονται ισόρροπα στους κατοίκους και τους επαγγελματίες μιας περιοχής και όχι σε επιτήδειους επενδυτές.

Θεωρούμε πως η πεζοδρόμηση της οδού Αθηνάς, όπως προωθείται, χωρίς ένα συνολικότερο σχέδιο προστασίας της φυσιογνωμίας και του ιστορικού της χαρακτήρα, θα έχει αποτέλεσμα άλλον έναν «ανώνυμο» δρόμο, με ακριβές μπουτίκ ξένων οίκων και αλυσίδες φαστ-φουντ. Αυτό είναι το μοντέλο που έχουμε στο μυαλό μας, αυτόν τον «ανώνυμο» δρόμο θέλουν να επισκέπτονται οι τουρίστες, αυτόν τον δρόμο θέλουμε για τους δημότες της πόλης;

Να λάβουμε σοβαρά υπόψη τον σχετικό επιστημονικό διάλογο, να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις απόψεις των καταστηματαρχών, να σκεφτούμε όσους ζουν και κινούνται στην περιοχή αλλά δυστυχώς «δεν έχουν φωνή»… Δεν αρκεί η με συνοπτικές διαδικασίες συμφωνία όσων ιδιοκτητών πιέζουν για τεχνικά έργα που θα αυξήσουν την αξία της περιουσίας τους.

Σε αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται να επικαιροποιηθούν και να συντονιστούν οι επιμέρους υπάρχουσες μελέτες του Πολυτεχνείου για το Εμπορικό Τρίγωνο και της ΕΑΧΑ για το Μεταξουργείο, την Πλάκα και του Ψυρρή και να συντονιστούν πολεοδομικά και κυκλοφοριακά. Επίσης, καλούμε τον δήμο να οργανώσει ένα σοβαρό δημόσιο διάλογο, με τη μορφή μιας ημερίδας με πλατιά συμμετοχή, ώστε να αναδειχθούν οι πολλές όψεις του ζητήματος που αφορά τη φυσιογνωμία μιας ιστορικής περιοχής της πόλης.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 27/09/2008