Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Εποχή, 17/10/2007

Σύσκεψη κοινωνικών φορέων στη Μεγαλόπολη

Την Κυριακή 7/10/2007 πραγματοποιήθηκε στη Μεγαλόπολη, με πρωτοβουλία της Κίνησης Πολιτών νομού Αρκαδίας και της Επιτροπής Αγώνα Κατοίκων για τις Πυρόπληκτες περιοχές της Ηλείας, σύσκεψη κοινωνικών φορέων που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων (κινήσεις πολιτών, περιβαλλοντικές ομάδες, αυτοδιοικητικοί φορείς, παραγωγικές οργανώσεις κ.λπ.). Στόχος, η οργάνωση της κοινωνικής παρέμβασης στις διαδικασίες ανασυγκρότησης των πυρόπληκτων νομών της Πελοποννήσου και στις πολιτικές αποφάσεις που θα ληφθούν  από τους κρατικούς φορείς

Οι διαδικασίες της σύσκεψης ξεκίνησαν με την ομιλία της Κατερίνας Ρέβελα από την Αρκαδία.

Την ανάγκη προώθησης κοινών ενεργειών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των κοινωνικών οργανώσεων επεσήμανε ο δήμαρχος Μεγαλόπολης κ. Δημήτρης Μπούρας, ο οποίος παρουσίασε το χρονικό της καταστροφής στην περιοχή του, αναδεικνύοντας την ανετοιμότητα και την ολιγωρία των αρμόδιων υπηρεσιών, που οδήγησαν σε ανυπολόγιστες ζημιές κυρίως στο φυσικό περιβάλλον και τα δάση αλλά και στο οικιστικό απόθεμα και τις καλλιέργειες των οικισμών, τους οποίους σάρωσε η πύρινη λαίλαπα.

Αναθεωρήσαμε, είπε ο κ. δήμαρχος, πολλές από τις θέσεις μας. Πρέπει ν’ αλλάξουμε νοοτροπία απέναντι στο περιβάλλον, να το σεβόμαστε, γιατί η προστασία του συνδέεται άμεσα με τη ζωή μας. Χρειάζεται αναπροσανατολισμός στην εκπαίδευση και ταυτόχρονα αυτοοργάνωση των πολιτών για να γίνουν οι ίδιοι προστάτες του περιβάλλοντος. Ζήτησε από τη ΔΕΗ, η οποία δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα ρύπανσης στη Μεγαλόπολη, όπως το έθεσαν και άλλοι ομιλητές, να συνδράμει στην αποκατάσταση του φυσικού τοπίου. Ο δήμος Μεγαλόπολης χρειάζεται, επίσης, οικονομική στήριξη για να αντιμετωπίσει τη σημερινή πραγματικότητα.

Από την πλευρά της Επιτροπής των κατοίκων της Ηλείας, ο νέος κτηνοτρόφος Κυριάκος Μπίστας συνόψισε τον στόχο της επιτροπής στη φράση «να μην ξεχάσουμε». Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγικής υποδομής  στην Ηλεία έχει καταστραφεί. Το ολοκαύτωμα ήρθε σαν αποτέλεσμα της μακροχρόνιας εγκατάλειψης της περιοχής και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής του λιγότερου κράτους. Η Ηλεία χαρακτηρίζεται από ανισόμερη ανάπτυξη – στα παράλια υπάρχουν μεγάλες τουριστικές μονάδες, πιο πέρα αρχίζει το χάος. Ο κόσμος λέει: μας εγκαταλείψατε. Αυτές οι φωνές πρέπει να ακουστούν. Στη Μάκιστο, για παράδειγμα, ζούσαν 110 άνθρωποι, σήμερα μένουν 10, αβοήθητοι. Ακόμα και η «βοήθεια στο σπίτι», από τρέχον πρόγραμμα, σταμάτησε. Υπάρχει ανάγκη να στηριχθεί η επιβίωση των κατοίκων τώρα. Τα εξαγγελλόμενα μέτρα αφορούν τους αγρότες, ενώ για τις άλλες κοινωνικές κατηγορίες – ελεύθεροι επαγγελματίες, οικοδόμοι κ.λπ. – δεν έχει προβλεφθεί τίποτε.

Από τη Λακωνία, η Άβα Μπουλούμπαση παρουσίασε την κινητοποίηση των ίδιων των κατοίκων, που αβοήθητοι αντιμετώπισαν  την πυρκαγιά και σχεδόν κατέλαβαν το δημαρχείο για να δεήσουν να φτάσουν τα στοιχειώδη μέσα πυρόσβεσης. Η μεγαλύτερη καταστροφή στη Λακωνία , είπε, αφορά τον Ταΰγετο.

Από την Επιτροπή Πολιτών Αρκαδίας, ο Νίκος  Μπουγιούκος επισήμανε τη διαρκή πορεία φυγής και εγκατάλειψης της υπαίθρου, με αποτέλεσμα να υπάρχει αδυναμία ανταπόκρισης στις ανάγκες των ανθρώπων που διαμένουν εκεί, ήδη σήμερα και πολύ περισσότερο στο μέλλον. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξαν πολύ αποσπασματικά τους αγρότες, έτσι αναπτύσσονται τα αστικά κέντρα και ο τουρισμός. Οι φωτιές επιβεβαίωσαν ένα ήδη υπαρκτό αδιέξοδο. Από άποψη χρήσεων γης και περιβαλλοντικής προστασίας είχε προ πολλού διαμορφωθεί το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Μέσα από αποχαρακτηρισμούς δασών και δασικών εκτάσεων η Ελλάδα αντιμετωπίζεται σαν ένα απέραντο οικόπεδο, δυνάμει οικοδομήσιμο. 300 εκατομμύρια τόνοι εδάφους μετακινούνται προς την θάλασσα υπό « συνήθεις συνθήκες». Τι θα γίνει μετά τις πυρκαγιές;

     Ο νομός Αρκαδίας έχασε 600.000 στρέμματα γης και από αυτά τα 500.000 είναι δάση. Επλήγησαν χωριά υπερηλίκων, στα οποία το γεωργικό εισόδημα ήταν συμπληρωματικό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει στη κτηνοτροφία και τη μελισσουργία. Ο ομιλητής ζήτησε να μην παρακάμπτονται στις επιστημονικές ημερίδες και τις συσκέψεις οι κοινωνικοί φορείς και διαφώνησε με τις προτάσεις, που ήδη ακούγονται, για αλλαγή στις καλλιέργειες και το ζωικό κεφάλαιο, με κριτήριο ένα αμφίβολο οικονομικό όφελος και όχι μια συνολική περιβαλλοντική προσέγγιση. Η Μεγαλόπολη, είπε, είναι ταυτόχρονα πυρόπληκτη και ρυπόπληκτη περιοχή.

Ο Χρήστος Αργυρόπουλος από τη Μεσσηνία, καθηγητής στη Μεγαλόπολη, αναφέρθηκε στο πρόστιμο που επιβλήθηκε στη ΔΕΗ Κοζάνης και Μεγαλόπολης, επισημαίνοντας ότι μετά τις πυρκαγιές το ήδη υπαρκτό πρόβλημα της ρύπανσης θα επιδεινωθεί δραματικά. Οι 4 πυρόπληκτοι νομοί:  Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία, Ηλεία, αποτελούν μια ενότητα και πρέπει να αντιμετωπιστούν με ενιαίο τρόπο όσον αφορά την ανασυγκρότησή τους. Η αμέλεια του δήμου Φιλιατρών με την ανοιχτή χωματερή προκάλεσε την πυρκαγιά εκεί.

Από την πλευρά της Νομαρχιακής Κίνησης Μεσσηνίας, ο κ. Αργυρόπουλος  παρουσίασε ολοκληρωμένη πρόταση, που αναφέρεται, μεταξύ άλλων , στην εκπόνηση συνολικής μελέτης οικολογικής θωράκισης από ΕΜΠ και Γεωπονική Σχολή με συμμετοχή ΤΕΕ και ΓΕΩΤΕ, στη μη αλλαγή χρήσεων και καλλιεργειών , στην αποζημίωση όλων των απολεσθέντων περιουσιακών στοιχείων των αγροτών και στις διαδικασίες αναπλήρωσης των ελαιόδεντρων που κάηκαν.

Η πυρόπληκτη Αχαΐα, για λόγους οργανωτικούς και μόνο, υποεκπροσωπήθηκε. Ο Λεωνίδας Μαυρουτζής, δημοτικός σύμβουλος από το Αίγιο, παρουσίασε τα προβλήματα του νομού, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι οι πληγείσες περιοχές της Αχαΐας όχι μόνο δεν είχαν εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους τους αλλά ανθούσαν: ζωντανά χωριά, αμπελουργικές ζώνες παραγωγής πιστοποιημένων προϊόντων, κ.λ.π.

Η Αρκαδία ξαναπήρε τον λόγο με τον Παρασκευά Καραθανάση της Παρεμβατικής Κίνησης Πολιτών, μιας πολύ ζωντανής περιβαλλοντικής συλλογικότητας, ο οποίος συνέδεσε την κλιματική αλλαγή με τις καταστροφές στην Πελοπόννησο και πρότεινε άμεσες δράσεις  ενημέρωσης των πολιτών και πίεσης των κρατικών φορέων ώστε ν’ ανταποκριθούν στις ανάγκες των πυρόπληκτων. Το πολύ σοβαρό πρόβλημα, που έθιξε ο ίδιος και αρκετοί άλλοι, είναι οι επερχόμενες πλημμύρες και τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που πρέπει να ληφθούν τώρα.

Ο Παναγιώτης Βέμος από τον νομαρχιακό συνδυασμό Αρκάδων Κοινόν, που διένειμε και ένα σχετικό φυλλάδιο, παρουσίασε τα κακά προηγούμενα μετά από πυρκαγιές στο παρελθόν. Παραδείγματος χάριν στο Μαίναλο από τα 25.000 στρέμματα αναδασώθηκε μόνο το 1/3 και χάθηκε η ξυλεία, ενώ στον Πάρνωνα ελάχιστες παρεμβάσεις έγιναν μετά την καταστροφή 10.000 στρεμμάτων.

Αν δεν υπάρξει κινητοποίηση από τα κάτω σχεδόν τίποτε δεν θα γίνει και σήμερα, είπε. Τα χρήματα που θα δοθούν θα  κατευθυνθούν εκεί που θέλουν τα οικονομικά συμφέροντα. Η εγκατάλειψη των καλλιεργειών φουντώνει τις πυρκαγιές. Δεν υπάρχουν καλλιεργημένα εδάφη ώστε, παρεμβαλλόμενα στα δασικά, να  ανασχέσουν τη φωτιά. Μειώνονται συνεχώς η υλοτομία και οι δασικές καλλιέργειες, που αποτελούν  αειφόρο διαχείριση του δάσους, το οποίο γίνεται έτσι απρόσιτο σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Μετά από πρωτοβουλία πολιτών, ενημέρωσε ο κ. Βέμος, έγιναν 2 περιβαλλοντικές μελέτες για τον Πάρνωνα και το Μαίναλο. Οικολογικά πάρκα και χρήσεις γης, ενώ υπάρχουν,  δεν θεσμοθετούνται για αρκετά χρόνια. Η θεσμοθέτησή τους επανήλθε τώρα, αλλά η κυβέρνηση κωφεύει.

Ο Πέτρος Ζούνης, δημοτικός σύμβουλος Τροπαίων Αρκαδίας, έθεσε το θέμα: τι ακριβώς θα ανασυγκροτήσουμε, αυτό που υπήρχε; Η περιοχή είχε ήδη, πριν τις πυρκαγιές, αρχίσει να φθίνει και η ύπαιθρος να ερημώνει. Η Γορτυνία δεν είναι πυρόπληκτη είναι, όμως, προβληματική περιοχή. Οι διαδικασίες ανασυγκρότησης, είπε, πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν το πρόβλημα που προϋπήρχε. Σήμερα, αντίθετα, προωθείται η πολιτική της μείωσης της αγροτικής παραγωγής και του αγροτικού κόσμου. Αναπτυγμένες θεωρούνται οι περιοχές με πολύ εκτεταμένο τριτογενή τομέα. Υπάρχει, λοιπόν, ο κίνδυνος αυτή η πολιτική να εφαρμοστεί με βίαιο τρόπο μέσα από αναδιαρθρώσεις που θα επιβάλουν τα σχέδια ανασυγκρότησης. Ο κ. Ζούνης έθεσε, επίσης, το πρόβλημα του νερού στις πυρόπληκτες περιοχές.

Ο Κώστας Ζαχαριάς, πρόεδρος της Ένωσης Γιατρών Αρκαδίας, επισήμανε ότι οι πυρκαγιές άλλαξαν τις προτεραιότητες μας. Ζήτησε ν’ αποδοθεί στους φορείς της Αρκαδίας το πρόστιμο των 400.000 ευρώ που επιβλήθηκε στη ΔΕΗ Μεγαλόπολης μετά την προσφυγή του ιδρύματος Μαραγκοπούλου για θέματα δημόσιας υγείας και περιβάλλοντος και την καταδίκη της ΔΕΗ από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Από τη Μεσσηνία μίλησαν, επίσης, ο Φώτης Ξεπαπαδέας, θέτοντας το θέμα της τουριστικής ανάπτυξης και της περιβαλλοντικής προστασίας, παρουσιάζοντας το έργο της κίνησης πολιτών για την Προστασία της Μάνης και ο Θανάσης Μπούζας, που αναφέρθηκε στην καταστροφική οικολογικά επέλαση των μεγάλων τουριστικών εγκαταστάσεων, όπως αυτή του επιχειρηματία Κωνσταντακόπουλου στη Μεσσηνία.

Τον λόγο πήρε, επίσης, η Γιάννα Κούρτοβικ, που επέμεινε στο θέμα των κατοίκων των πυρόπληκτων περιοχών, οι οποίοι ως μετανάστες ή ρομά δεν καταγράφονται στους πληττόμενους ούτε απολαμβάνουν τα όποια μέτρα στήριξης.

Το θέμα του ποιος θα διαχειριστεί τα χρήματα, τις μελέτες και τα έργα τα οποία θα γίνουν, έθεσε ο Γιώργος Ταραβίρας από την Αργολίδα, εξετάζοντας την εκδοχή ενός ενιαίου δημόσιου φορέα διαχείρισης.

Η υπογράφουσα την παρουσίαση της συνάντησης και μέλος της ομάδας του ΕΜΠ που συνεισφέρει εθελοντικά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των πυρόπληκτων περιοχών, ανέπτυξε τα σχετικά θέματα στα δύο σκέλη παρεμβάσεων: επιβίωση και ανασυγκρότηση.

Ο προεδρεύων στη σύσκεψη Νίκος Γιαννόπουλος συνόψισε τις ομόφωνες προτάσεις, που κινούνται σε τρεις άξονες:

• Προώθηση του ευρύτερου δυνατού παμπελοποννησιακού συντονισμού κοινωνικών και αυτοδιοικητικών φορέων στη βάση ενός σχεδίου ανασυγκρότησης που αποτυπώνεται σε σχετικό κείμενο.

• Επανάληψη της σύσκεψης με διευρυμένο χαρακτήρα στις 4 Νοεμβρίου.

• Προσανατολισμός σε κοινές μαζικές κινητοποιήσεις στις νομαρχίες των πυρόπληκτων περιοχών στις 8/12, που έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Δράσης κατά της Κλιματικής Αλλαγής.

                                                                                               Ελένη Πορτάλιου

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΡΑ

ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ψήφισμα της Σύσκεψης Επιτροπών, Συλλόγων και φορέων των Πυρόπληκτων περιοχών. Μεγαλόπολη Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2007

Η καταστροφή από τις πρόσφατες πυρκαγιές σε όλη την Πελοπόννησο είναι ανυπολόγιστη. Ανθρώπινες απώλειες και τραυματισμοί, κατεστραμμένες καλλιέργειες, δασικές εκτάσεις και επιχειρήσεις, σπίτια απανθρακωμένα, τεράστια οικολογική καταστροφή, ανυπολόγιστο οικονομικό κόστος και αναπτυξιακή οπισθοχώρηση.

Οι πυρκαγιές δεν ήταν περίπου αναπόφευκτες όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση. Αναπόφευκτη δεν θα ήταν ούτε η έκταση της καταστροφής αν δεν υπήρχε η πρωτοφανής ανεπάρκεια, η έλλειψη συντονισμού και επιχειρησιακού σχεδιασμού. Όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών αντί να πάρουν μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος των πυρκαγιών κινήθηκαν στην αντίθετη κατεύθυνση. Με τις πράξεις τους (δασοκτόνοι νόμοι, προσπάθεια αναθεώρησης του άρθρου 24), τις παραλείψεις τους (Εθνικό Κτηματολόγιο, Δασολόγιο κ.ά.) και την ανοχή τους άφησαν ανενόχλητους, αν δεν διευκόλυναν, εμπρηστές, καταπατητές και οικοπεδοφάγους. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2000 έως σήμερα υπάρχει μηδενική απορρόφηση κονδυλίων ύψους 24 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ για έργα πρόληψης και προστασίας των δασών από πυρκαγιές.

Η επόμενη μέρα μάς φέρνει αντιμέτωπους με μια σειρά προβλημάτων που επιβάλλουν την απόφαση και υλοποίηση άμεσα δράσεων προστασίας των πολιτών και του περιβάλλοντος, καθώς και την ανάγκη μέτρων εξάλειψης των επιπτώσεων της πυρκαγιάς και ανάπτυξης της περιοχής.

Οι δηλώσεις για «ανασυγκρότηση», «αξιοποίηση» και«ανάπτυξη», που συνοδεύτηκαν από την παραχώρηση 2.593 στρεμμάτων στο Δήμο Ζαχάρως, η προηγούμενη εμπειρία μας για την προσπάθεια «τουριστικής ανάπτυξης» του Καϊάφα, που μπλόκαρε από τις αντιδράσεις των κατοίκων, καθώς και η απόφαση εξαίρεσης από την αναδάσωση 62,59 στρεμμάτων δάσους στην περιοχή της Πάρνηθας, τα οποία έχουν δοθεί στην ιδιοκτησία του Καζίνο για την επέκταση των εγκαταστάσεών του, δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Απέναντι στην ανάπτυξη που παζαρεύουν για το νομό μας, προς όφελος των συμφερόντων μεγάλων τουριστικών ομίλων, ακόμα και σε περιοχές που προστατεύονται από τη συνθήκη Natura, οφείλουμε να αναδείξου με την ανάπτυξη που θέλουμε και ονειρευόμαστε εμείς.

Είναι αναγκαίο οι ίδιοι οι πολίτες, με συντονισμένη και αποτελεσματική δράση, να διεκδικήσουμε:

• Να γίνει λεπτομερής και υπεύθυνη συνολική καταγραφή των ζημιών ανά νομό
• Να ληφθούν τα απαιτούμενα μέτρα ώστε σε μια πρώτη φάση να συγκρατηθεί ο κόσμος στις εστίες του και να αποφευχθεί η ερημοποίηση και αποαγροτοποίηση των περιοχών αυτών
• Το κράτος να αναλάβει άμεσα όλο το κόστος όχι μόνο της αποζημίωσης των ζημιών, αλλά και της στήριξης των πληγέντων σε βάθος χρόνου.
• Άμεση καταβολή οικονομικών αποζημιώσεων που να αντιστοιχούν στο πλήρες ύψος των ζημιών για όλους όσοι επλήγησαν με την απώλεια καλλιεργειών, ζωικού κεφαλαίου, επιχειρήσεων, κατοικιών κ.λπ., και όχι στροφή στη δανειοδότηση.
• Να συμπεριληφθούν στους πληγέντες και οι οικονομικοί μετανάστες και τσιγγάνοι που απασχολούνταν στις περιοχές αυτές
• Να χαριστούν τα χρέη των πυρόπληκτων αγροτών και μικρομεσαίων επαγγελματιών από την Αγροτική Τράπεζα, όπως και τα δάνεια Α΄ κατοικίας, καθώς και να απαλλαγούν από φόρους για κάποια χρόνια.
• Να δοθεί άμεση  προτεραιότητα σε αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα, και έργα προστασίας του υδροφόρου ορίζοντα από την επαπειλούμενη μόλυνση του νερού.
• Να σταματήσει το κυνήγι προσωρινά στην Πελοπόννησο και οι κυνηγετικοί σύλλογοι να συμμετέχουν στην αποκατάσταση των ζημιών στα δάση και στην άγρια πανίδα.
• Να εκπονηθεί ολοκληρωμένο μεσο-μακροπρόθεσμο Σχέδιο Ανασυγκρότησης ,  με τη συνεργασία της επιστημονικής κοινότητας και τη συμμετοχή και έλεγχο της τοπικής κοινωνίας, με σεβασμό στις τοπικές ιδιαιτερότητες και την πολυδιάστατη τοπική οικονομία
• Καμιά οικοδόμηση δασικών εκτάσεων, καμιά εκποίηση δημόσιας γης, εκτεταμένο πρόγραμμα αναδασώσεων και αποκατάστασης του περιβάλλοντος.
• Κατάργηση των αντιδασικών νόμων, άμεση σύνταξη Εθνικού Κτηματολογίου και Δασολογίου, όχι στην αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος.
• Για τη δημιουργία ενός Ενιαίου Φορέα Δασοπροστασίας
• Για μια Ανάπτυξη και Ανασυγκρότηση προς όφελος των εργαζομένων και του περιβάλλοντος, και όχι των κερδοσκοπικών καρτέλ του κατασκευαστικού και τουριστικού τομέα.

Αγωνιζόμαστε:

• Να δημιουργηθούν επιτροπές κατοίκων, οι οποίες αυτοοργανωμένα και δημοκρατικά να ελέγχουν όλες τις αποφάσεις και ενέργειες που αφορούν την αποκατάσταση και διαχείριση του ζωικού και φυτικού περιβάλλοντος.
• Να κινητοποιηθούν άμεσα περιβαλλοντολογικοί σύλλογοι, σωματεία, συνεταιρισμοί, επιστημονικές ομάδες κ.λπ. και σε συνεργασία με τις τοπικές επιτροπές να συμβάλουν στην ουσιαστικότερη αποκατάσταση των ζημιών.

Ένα μεγάλο μέρος του δάσους και αρκετές κατοικημένες περιοχές σώθηκαν από την κοινή δράση και την αυτοοργάνωση των πολιτών.  Στην ενεργοποίησή τους (με λαϊκές συνελεύσεις, επιτροπές κατοίκων κ.λπ.) βρίσκεται η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο στις πυρόπληκτες περιοχές. Εμείς θα είμαστε δίπλα τους…