Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Εποχή , 16/1/2009

Χαριλάου Τρικούπη, Ναυαρίνου και Ζωοδόχου Πηγής

Η ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ

Πολύ πριν την εξέγερση του Δεκέμβρη κι ενώ τα Εξάρχεια βρίσκονταν σε συνεχή αστυνομική επιτήρηση, οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής, που εκτείνεται από τη Νεάπολη μέχρι τον λόφο του Στρέφη και το Μουσείο, πήραν στα χέρια τους την υπόθεση της γειτονιάς τους, μίλησαν για τα προβλήματά της που δεν αφορούν μόνο την καταστολή και ταυτόχρονα ανέδειξαν τις ποιότητες και την αξία της. Διατύπωσαν με συζητήσεις, δημόσιες συγκεντρώσεις και θετικές δράσεις στο χώρο τις διεκδικήσεις τους, οι οποίες συμπυκνώνονται σε δύο βασικούς άξονες : να σταματήσει η αστυνομοκρατία και να γίνουν οι αναγκαίες δημόσιες και δημοτικές παρεμβάσεις για την αναβάθμιση της γειτονιάς τους.

Οι κάτοικοι των Εξαρχείων και της Νεάπολης δεν περιορίζονται σε καταγγελίες και αυτονόητα αιτήματα προς τους αρμόδιους φορείς. Έχουν έμπρακτα παρέμβει με συλλογικές εκδηλώσεις και αυτοδιαχειριστικές πρακτικές, με κοινωνικές και πολιτιστικές ανταλλαγές, υποδεικνύοντας τις ενδιάθετες δυνατότητες της πόλης και της καθημερινής ζωής  ν’ απελευθερωθούν από τη ρυθμιζόμενη καθημερινότητα που δυναστεύουν η ανάγκη και η αποξένωση από τον άλλο. Στην ανάδειξη των άλλων Εξαρχείων συνέβαλαν και πολύ αξιόλογα αφιερώματα και αρθρογραφία του τύπου. Αναφέρω ενδεικτικά τη Γαλέρα, την Ελευθεροτυπία, την Καθημερινή και την Εποχή. Τα Εξάρχεια δεν αναδιπλώθηκαν ακόμα και μετά τη δολοφονική απόπειρα κατά των φρουρών των ΜΑΤ στο ΥΠΠΟ από τον Επαναστατικό Αγώνα, όταν η περιοχή θύμιζε κατεχόμενη πόλη και το μένος των δυνάμεων καταστολής οδήγησε σε κατά συρροή παραβίαση των συνταγματικών δικαιωμάτων αυτών που κατοικούν ή έτυχε να βρίσκονται στα Εξάρχεια.

Ένας, τουλάχιστον, στόχος ήταν και παραμένει αυτονόητος για τη γειτονιά : ο δημόσιος χώρος ν’ απελευθερωθεί από την αστυνομία, να αυξηθεί, να καθαριστεί, ν’ αναπλαστεί με ήπιες μικρές παρεμβάσεις, να πρασινίσει και να γίνει φιλικός για όλες τις ηλικιακές ομάδες. Στο πλαίσιο αυτό ο αδόμητος χώρος μεταξύ των οδών Ναυαρίνου, Ζωοδόχου Πηγής και Χαριλάου Τρικούπη, περίπου 1.400 τ.μ., είναι μια πολύτιμη χωρική εφεδρεία που πρέπει να γίνει δημοτική ιδιοκτησία και ν’ αποδοθεί στους κατοίκους της περιοχής. Συμπτωματικά, ο συγκεκριμένος χώρος που περιβάλλεται από πανεπιστημιακά κτίρια γειτνιάζει μέσω της οδού Ναυαρίνου, η οποία εκβάλλει στη διασταύρωση των οδών Μεσολογγίου και Τζαβέλλα, με το σημείο δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Ήδη οι φίλοι του έχουν αποδώσει στους δρόμους το όνομα του δολοφονημένου συμμαθητή τους και το δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας βλέπει θετικά και την επίσημη μετονομασία αυτής της διασταύρωσης.

Προηγούμενα δημοτικά συμβούλια του δήμου Αθηναίων είχαν εκφραστεί υπέρ του χαρακτηρισμού του χώρου, με αλλαγή του ρυμοτομικού σχεδίου, ως χώρου πρασίνου, θέση που πρέπει να υλοποιηθεί τώρα. Η απόκτησή του με απαλλοτρίωση θα επιβαρύνει ελάχιστα τον δήμο. Τα Εξάρχεια έχουν μεγάλη ανάγκη από ελεύθερους  χώρους για τα παιδιά όλων των ηλικιών και ιδίως τα μικρότερα. Ο συμβολισμός και η θέση του συγκεκριμένου χώρου – δίπλα σε πανεπιστημιακά ιδρύματα, σε επαφή με δίκτυο πεζοδρόμων και κτίρια μικρής κλίμακας  –  τον καθιστούν μοναδικό. Πρέπει να τον διεκδικήσουμε.

Ελένη Πορτάλιου

δημοτική σύμβουλος δήμου Αθηναίων